po dzisiejszemu
-
kotek i rożek16.10.200716.10.2007Czy w formantach zdrabniających z cząstką -k- i popularnym kiedyś formancie tworzącym przymiotniki z cząstką -n- (dziś chyba wypieranym np. przez -owy) był jer? Miękki czy twardy? Można bowiem wysnuć dwojakie wnioski:
1.miękki bo: przejście /g/ > /ż/ w wyrazie rożek utworzonym od róg;
2.twardy bo: /t/ zamiast podziewanego /ć/ w wyrazie kotek utworzonym od kot.
A może dzisiejsze /e/ ruchome jest jedynie wynikiem naśladowania jakichś podobnych form powstałych wskutek zaniku jerów? -
Kozacja 27.04.202027.04.2020Ostatnio spotkałam się ze słowem kozacja w znaczeniu ‘naukowe potwierdzenie korelacji’. Google nie dają definicji słowa kozacja. Czy w ogóle takie słowo istnieje, np. w języku naukowym?
-
mega-24.06.200224.06.2002Dzień dobry,
Korzystałam już kilkakrotnie z Państwa pomocy i jestem niezmiernie wdzięczna, że powstał taki portal. Moje dzisiejsze pytanie dotyczy przedrostka mega-. O ile wiem, powinno się go pisać łącznie z następującymi po nim rzeczownikami. A mimo to wciąż widzę: mega nagroda, mega sprawa itd. Proszę o rozwianie wątpliwości.
Joanna B.
-
można było, można będzie – można jest?21.05.201521.05.2015Szanowni Państwo,
pewien problem nie daje mi spokoju. Dlaczego w języku polskim, używając w czasie teraźniejszym predykatywów typu: trzeba, można, wolno, pomijamy czasownik jest, podczas gdy w czasach przeszłym i przyszłym czasownik w formie osobowej jest obligatoryjny, np. można było, trzeba będzie itd. Czy ma to swoje uzasadnienie? Czy forma złożona w czasie teraźniejszym istniała dawniej? Jeśli tak, dlaczego zanikła? Z tego, co wiem, np. w języku czeskim występuje do dziś.
Z pozdrowieniami
KG -
Nie ma, nie było, nie będzie. 4.09.20184.09.2018Dlaczego mówi się nie ma jako przeciwieństwo jest, istnieje? Przecież mieć to zupełnie inny czasownik.
-
odkuć się
16.07.202216.07.2022Szanowni Państwo,
Chciałbym zapytać o pochodzenie formy "odkuć się" w znaczeniu potocznym «powetować sobie poniesione straty». W jaki sposób wyzwolenie z okowów stało się odkupieniem win?
Z góry dziękuję
-
odpoznawać6.01.20096.01.2009Zetknęłam się niedawno ze słowem odpoznawać, używanym zamiast rozpoznawać. W słownikach go nie znalazłam. Bardzo mnie ciekawi, czy to jest jakiś wyraz gwarowy? Archaizm? Po wpisaniu w Google pojawia się sporo wyników, np.:
http://szkolnictwo.pl/index.php?id=PU0764
http://www.vat.pl/print/tresc_faktury_faktury_vat_133.php
Jakoś dziwnie mnie gryzie użycie wspomnianego wyrazu w takim kontekście, czy słusznie? -
orzecznik w narzędniku17.10.200817.10.2008Słownik poprawnej polszczyzny podaje, że orzecznik przymiotnikowy ma formę narzędnika, między innymi wtedy, gdy łącznikiem jest bezokolicznik w funkcji podmiotu. Czy w związku z tym zdanie: „Musimy być konsekwentni” jest poprawne? A jaka będzie poprawna forma przymiotnika w zdaniu: „Rodzice obawiają się, że ich dziecko zrobi sobie krzywdę, mówią: jest za małe na to, by być samodzielne/samodzielnym”?
-
panu Kamilowi Strebejko4.03.20144.03.2014Dzień dobry.
Moje nazwisko brzmi Strebejko. Otóż polonistka w szkole podstawowej stwierdziła, że mojego nazwiska się nie odmienia, z kolei w szkole średniej nauczycielka języka polskiego już moje nazwisko odmieniała. Jak to więc jest? I jeszcze jedno pytanie odnośnie mojego nazwiska. Wiadomo mi, że niegdyś pisało się je przez Y (tj. Strebeyko). Dowiedziałem się też, że niektórzy nadal noszą to nazwisko z literą Y. Czy wie Pan może dlaczego zaszła ta wymiana i kiedy mogła ona zajść? -
Pięć Kaś21.09.201721.09.2017Szanowni Państwo,
proszę uprzejmie o wyjaśnienie, dlaczego występujące po liczebnikach rzeczowniki odmieniają się w następujący sposób:
Kasia – pięć Kaś (zamiast Kasi),
dynia – pięć dyń (zamiast dyni),
świnia – pięć świń (zamiast świni).
Czy jest na to jakaś reguła? Rodzimi użytkownicy języka używają powyższych form intuicyjnie. Niestety, dla obcokrajowców nie jest to już tak oczywiste.
Z poważaniem
Magdalena
